رونق بورس بدون اصلاح زیرساخت ها ممکن نیست

اگر دولت دنبال این است که نظام بازار شکل بگیرد و بحث تامین مالی، از طریق بازار سرمایه انجام شود، باید الزامات آن را هم بپذیرد. بازار سرمایه، ترکیبی است از نهادهای مالی، بازارها و قوانین و مقررات. بنابراین، باید فضا برای فعالیت نهادهای مالی، شکل‌گیری و تقویت نهاد بازار و تدوین مقررات فراهم باشد.

وضعیت کشور را به ویژه از زمانی که تحریم‌ها تشدید شد ببینید، هیچ‌کدام از سیاست‌ها مشوق بازار نیستند. نرخ‌گذاری را که دولت انجام می‌دهد. دولت هر محصول استراتژیک و غیراستراتژیک را نرخ‌گذاری می‌کند. وقتی دولت شروع به نرخ‌گذاری می‌کند، یعنی مکانیسم بازار را عملاً نادیده می‌گیرد و طبیعتاً نباید انتظار داشته باشید که در این شرایط بازار سرمایه به عنوان یک بازار مستقل رونق بگیرد.
بازارها به هم مرتبط هستند. آزادسازی باید در همه بازارها انجام شود تا بازارها به صورت موازی با هم رشد پیدا کنند. سیاست‌های کنترلی دولت، به‌ویژه سیاست قیمت‌گذاری عملاً این فضا را از بخش خصوصی می‌گیرد.
سیاست‌های بخشی در وزارتخانه‌های مختلف یا تصمیماتی که بانک مرکزی مستقل از بقیه بازارهای مالی اتخاذ می‌کند، بر بازار سرمایه اثرگذار است. نتیجه اینکه سیاست‌های اقتصادی کشور در حال حاضر به سمت تشویق و شکل‌گیری نهاد بازار و توسعه بازار سرمایه نیست. یعنی همچنان دولت تصدی‌گری و قیمت‌گذاری خواهد کرد.
مدیرعامل تامین سرمایه امین، معتقد است: با این احوال نمی‌توانید انتظار داشته باشد همانند کشورهای توسعه‌یافته 40، 50 درصد تامین مالی را از طریق بازار سرمایه انجام دهید. این تناقضی است که وجود دارد. بنابراین، اگر این هدف را قبول داریم که می‌خواهیم تامین مالی از بازار سرمایه را توسعه دهیم، باید الزامات آن را هم بپذیریم و در سیاستگذاری‌ها اعمال کنیم.
وقتی عمق بازار مالی کم است، قدرت تامین سرمایه در تامین مالی کاهش پیدا می‌کند. به عبارت دیگر عملکرد تامین سرمایه‌ها در هشت سال گذشته با توجه به سایر شرایط اقتصاد کلان و بازار مالی قابل دفاع است. به همت همین تامین سرمایه‌ها، بازار بدهی در کشور شکل گرفته و در دل بازار سرمایه فعالیت می‌کند، حالا شاید حجم بزرگی نداشته باشد. اما ایجاد آن قدم مهمی در کشور بوده است.
نباید انتظار داشت که در اقتصادی که 85 درصد تامین مالی‌اش از طریق بانک‌ها انجام می‌شود، بازار سرمایه بتواند اوراق بدهی در حجم بالا منتشر کند. این چرخه به تدریج تکمیل می‌شود.
بدون ایجاد زیرساخت‌های مناسب و اصلاح ساختار اقتصادی کشور، نمی‌توان انتظار داشت بازار سرمایه به صورت مستقل و جدا از سایر بخش‌ها توسعه پیدا کند و حرف اول در تامین مالی در اقتصاد ایران را بزند.
نرخ تامین مالی از نرخ بازار تبعیت می‌کند. وقتی نرخ موثر بازار کاهش پیدا می‌کند، تامین مالی طبیعتاً ارزان‌تر می‌شود. سال قبل و در شش ماه دوم سال 1393 که اقتصاد در تنگنای نقدینگی شدیدی قرار داشت، حتی با 28 درصد سود شما نمی‌توانستید اوراق منتشر کنید. آن زمان نرخ بین‌بانکی نزدیک به 30 درصد بود. در این صورت کسی حاضر نیست با نرخ‌های کمتر به شما پول قرض دهد.
نباید به تامین سرمایه ایراد گرفت که نرخ‌هایشان بالاست. توجه داشته باشیم تامین سرمایه‌ها هم توان مالی مشخص دارند و منابع نامحدود ندارند که بتوانند با نرخ‌های ارزان تامین مالی انجام دهند.
با این حال تامین سرمایه‌ها سعی می‌کنند با منابع و ابزارهای محدودی که در اختیار دارند در قالب فضا و امکاناتی که وجود دارد تسهیلات بدهند.
عدم آشنایی با نحوه تامین مالی از طریق سرمایه عمدتاً باعث شده این انتقادها ایجاد شود. تامین مالی یک پروسه است و باید همه مراحل آن طی شود تا در نهایت تامین مالی به بهترین شکل ممکن انجام گیرد.
ریسک‌هایی وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. البته در تلاش هستیم با کمک سازمان بورس، طول این پروسه را کاهش دهیم. توجه داشته باشید که در بازار سرمایه با عموم مردم به صورت مستقیم در ارتباط هستیم.
باید اطمینان لازم ایجاد شود که مثلاً حقوق سرمایه‌گذاران رعایت می‌شود. قیمت‌ها منصفانه است یا اطلاعات به طور کامل افشا می‌شود. پس طبیعی است که قوانین سختگیرانه‌تر و کنترل‌های شدید‌تری در بازار سرمایه نسبت به سیستم بانکی وجود داشته باشد.